Merhaba Perfect Gazete okurları…..
Bu ayki yazımın konusu Sivas’ta düğün öncesi adetleri olacak.
Küçük dünürlük:
Bu tören genelde Cuma gününe raslatılır. Evvelce kararlaştırılan günden evvel kız ve erkek tarafları yakın akraba ve dostlarına haber vererek küçük nişana davet ederler. Erkek tarafı önce erkek evinde toplanır sonra kafile halinde kız evine gidilir. Erkek tarafından getirilmiş nişan yüzünü merasimle kıza takılır. Topluluğun en yaşlısı da oğlanın boynuna çevre (kıyıları sırma işlemeli mendil) asar, böylece her iki tarafta da söz kesilmiş olur.
Büyük dünürlük:
Nişan günü hem kız hem erkek tarafı için çok önemlidir. Bir hafta önceden hazırlıklar başlar. Erkek tarafı nişanda ikram edilecek şerbetin şekerlerini ve diğer malzemeyi kız evine yollar. Haberci kadınlar yanlarına birer ufak çocuk alarak kapı kapı dolaşıp nişan haberini verirler. Köyün kızları da bu arada kendilerine de br kısmet çıkar ümidi ile süslenmeye, delikanlılar da bir yavuklu bulmak ümidi ile hazırlanmaya başlarlar.
Nişan günü konuklar birer ikişer kız evinde toplanırlar. Erkek tarafı ise erkek evinde buluşup toplu halde kız evine giderler. Yolda, muhtar, hoca ve yaşlılar önde, delikanlılar, çocuklar arkada yavaş yavaş ilerler ve kız evinin en güzel odasına buyur edilirler. Konuklara önce kahve ikram edilir. Kahvele bitince erkek tarafından biri ayağa kalkar ve “Burada toplanmamızın maksadı nedir?” diye sorunca, diğer biri ayağa kalkıp “falanca emminin kızını falanca emminin oğluna Allah’in emri Peygamber’in kavli ile istemeğe geldik” der. Odadaki diğer erkekler de “Meheldir, meheldir (Uygundur)” diye tekrarlarlar. Bunun üzerine hoca dua etmeke başlar. Bu arada erkek evinden ufak çocuklar üstü işlemeli yazmalarla bezenmiş tepsilerde şeker getirirler. Kız tarafından iki delikanlı şeker ve şerbeti dağıtırlar. Şerbetler içilince kıza nişan altını olarak getirilen takı kız tarafından bir erkeğe verilir. O da alıp içeri kadınlar odasına götürür.
Bu arada bir başka oda da kadınlar toplanmıştır. Gelinlik kız yengeleri tarafından odanın ortasına getirilir ve yere oturtulur. Oğlan tarafından yaşlı bir kadın kalkar ve “Allah’ın emri Peygamber”in kavli ile şu hatun kızcağızı bizim oğlana mehel gördük” der. Bunun üzerine kız tarafından kız tarafından yaşlı bir kadın “pekala nasibi imiş bizde mehel gördük” der ve duaya başlarlar.
Erkek tarafından gelen şeker tepsisi gelinin baş üstünden geçirilip, başı üstünde iken şeker tomarı ortadan kırılırki bu ilerideki hayatlarının hep tatlı geçmesi içindir.. Gelinlik kız kalkar, odadaki bütün konukların elini öpüp hayır dualarını alır. Bu sırada erkekler odasıdan gelin kıza getirilen nişan altını kızın boynuna takılır. Kızın arkadaşları kalkıp şeker ve şerbet dağıtırlar. Türküler söyleyip oynarlar.
Oğlan tarafının nişan altınına karşılık kız tarafı da oğlana mendil ve kravat almıştır. İçerdeki odadan nişan altını gelince, kız tarafından bir yenge kalkıp oğlana aldıkları mendil ve kravatı getirir, kızın işlediği bir yazmaya sarar, bir tomar şeker ile bir tepsiye koyar. Diğer bir tepsiye de bir boş bardakla süslenmiş ve bezenmiş bir sürahi şerbet konur ve kız tarafından iki delikanlıya verilerek oğlan tarafına verilir.
Şeker ikram edilen tepsiler boşalınca yaşlılardan bir kadın “ Eee kadın konuklar boş koymayalım şu sinileri de kızın kısmeti bol olsun” der. Oraya gelenler de getirdilerse hediyelerini yoksa gönüllerinden ne koparsa tepsiye koyarlar. Orada bulunan bir fakir kadın ayağa kalkıp verilen hediyeleri isim vererek sayar. Daha sone bu fakir kadına şeker ve para verilir.
Daha sonra da konuklar evlerine döner.
Gözaydın:
Nişandan bir hafta geçtikten sonra oğlan tarafının kadınları ve ahbapları kız evine “gözaydın” a giderler. Kız evinde kız tarafının çağırdığı kadınlarda bulunmaktadır. Kızın arkadaşları sabahtan gelip gelip kızı süslerler, yeni elbiselerini giydirip saçlarını örerler. Konukların hepsi toplanınca kız arkadaşları arasında odanın ortasına gelir en yaşlıdan başlayıp herkesin alini öper.
Şerbetler ve kahve içildikten sonra sazlar çalınır, türkü ve maniler söylenir, kızlar kalkıp halay çekerler ve bu arada gelinide bütün nazlanmasına rağmen kaldırıp oynatırlar.
Görüştürme:
Bunu gayesi gelini oğlan tarafı ile tanıştırmaktır. Her iki tarafın kadınları en güzel kıyafetlerini giyerek kız evinde toplanır. Odadaki geniş bir sininin üstüne, başta görümceler ve kaynalar olmak üzere herkes getirdiği hediyeleri koyar.Getirilen elbiseleri gelinin arkadaşları tekrar geline giydirirler ve getirilen altınları geline takarlar. Bu toplanının amacı kız ve erkek taraflarını yakınlaştırmaktır.
Bir sonraki yazımızda buluşmak ümidi ile ….
………….
Bu konuda referans olarak Boğaziçi Üniversitesi‘ nin “Folklora doğru” dergileri alınmıştır.
